Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

clientelae N F

  • 1 clientela

    clientēla, ae, f. (cliens), I) das Verhältnis des Klienten zu seinem Patron in Rom, die Klientschaft, Klientelverbindung, Schutzverwandtschaft, a) eig.: clientelae multae, Sall.: clientelae amplissimae, Cic.: esse in alcis clientela, jmds. Klient sein, Cic.: in alcis clientelam se conferre, Cic., od. se commendare, Ter.: poetae sub clientela Musarum, unter dem Schutz, Suet. – b) (bes. im Plur.) meton. = die Klienten selbst, Cic. ep. 15, 4, 15. Vell. 2, 29, 1. Val. Max. 2, 10, 8 u. 8, 13, 5. Tac. ann. 14, 61. Suet. Tib. 2, 2; Cal. 3, 3. – II) das Verhältnis eines minder mächtigen Volks zu einem mächtigern, in Gallien usw., die Schutzgenossenschaft, a) eig.: magnae eorum erant clientelae, Caes.: dicare se alcui in clientelam, Caes. – b) meton., die Schutzgenossen, Schützlinge eines mächtigern Volks in Griechenland, sordida paulo ante clientelae pars, Iustin. 8, 4, 8. – eines Großen in Britannien, regiae clientelae, die Hörigen, altd. das »Ingesinde«, Tac. ann. 12, 36.

    lateinisch-deutsches > clientela

  • 2 clientela

    clientēla, ae, f. (cliens), I) das Verhältnis des Klienten zu seinem Patron in Rom, die Klientschaft, Klientelverbindung, Schutzverwandtschaft, a) eig.: clientelae multae, Sall.: clientelae amplissimae, Cic.: esse in alcis clientela, jmds. Klient sein, Cic.: in alcis clientelam se conferre, Cic., od. se commendare, Ter.: poetae sub clientela Musarum, unter dem Schutz, Suet. – b) (bes. im Plur.) meton. = die Klienten selbst, Cic. ep. 15, 4, 15. Vell. 2, 29, 1. Val. Max. 2, 10, 8 u. 8, 13, 5. Tac. ann. 14, 61. Suet. Tib. 2, 2; Cal. 3, 3. – II) das Verhältnis eines minder mächtigen Volks zu einem mächtigern, in Gallien usw., die Schutzgenossenschaft, a) eig.: magnae eorum erant clientelae, Caes.: dicare se alcui in clientelam, Caes. – b) meton., die Schutzgenossen, Schützlinge eines mächtigern Volks in Griechenland, sordida paulo ante clientelae pars, Iustin. 8, 4, 8. – eines Großen in Britannien, regiae clientelae, die Hörigen, altd. das »Ingesinde«, Tac. ann. 12, 36.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > clientela

  • 3 clientēla

        clientēla ae, f    [cliens], clientship, patronage, protection, the relation of a client to his patron: in clientelam Nobis dedit se, T.: in cuius fide sint et clientelā, whose clients they are.—Plur., clients, dependants: amplissimas clientelas accipere a maioribus: provinciales: esse Pompei clientelas in provinciā, bodies of clients, Cs.—Of nations: magnae (Aeduorum) erant clientelae, allies, dependants, Cs.
    * * *
    clientship; vassalage; patronage; protection; clients; vassals; allies (pl.)

    Latin-English dictionary > clientēla

  • 4 consuetudo

    cōnsuētūdo, inis, f. (consuesco), die Beigewöhnung, I) an eine Sache, die Gewöhnung, angenommene Gewohnheit, das gewohnte, herkömmliche Verfahren, das Herkommen, der Brauch (Gebrauch), die Observanz, sowohl im Privatleben als im öffentlichen Leben (vgl. mos), a) übh. (oft verb. c. et exercitatio od. exercitatioque u. c. ac mos, mos consuetudoque, c. institutumque, c. et disciplina), absol., od. m. Ang. dessen, der die Gewohnheit hat, im Genet. od. durch Adi., od. m. Ang. der Sache, bei der die G. herrscht, im Genet. subst. od. Gerundii, consuetudo exercitatioque facilitatem maxime parit, Quint.: haec consuetudo iam naturae vim obtinet propter vetustatem, Cic.: mihi bene facere iam ex consuetudine in naturam vertit, Sall.: depravatio consuetudinis, Sall.: ius consuetudinis, das Recht der Observanz, das Gewohnheitsrecht, Cic. – m. Genet., c. populi Romani, Caes.: c. Graecorum, Cic.: c. maiorum, Cic.: c. medicorum, Cic.: c. vitae, teils = Herkommen des L. übh., teils = Lebensweise, Cic. (vgl. cotidianae vitae c., Ter., u. unten no. b, α): c. victus, Lebensweise, Cic. (vgl. no. II, a): c. sermonis nostri, unser Sprachgebrauch, Cic. (vgl. unten no. b, β): c. fori et pristinus mos iudiciorum, Cic. – c. oculorum, gewohnter, wiederholter Anblick, Cic. – una pars et c. earum epistularum, quibus secundis rebus uti solebamus, die eine gewohnte (scherzh.) Art, Cic. – c. incommodorum, G. an usw., Cic. – c. vivendi, Lebensweise, Quint.: male vivendi, Lact.: peccandi, Cic.: dicendi, scribendi, loquendi, Cic. u. Quint. – c. antiqua, Suet.: assidua, Quint.: quaedam barbara c., Caes.: c. bona (Ggstz. c. mala), Cic. u. (Ggstz. melior) Varr. LL. – mos consuetudoque civilis, die Sitte u. die herkömmlichen bürgerlichen Formen, Cic. – vita hominum consuetudoque communis, allgemeine Observanz, Cic.: communis vitae c., das gewöhnliche, gemeine Leben (vgl. communis vita et vulgaris hominum c.), Cic.: communis c. sermonis od. loquendi, der gewöhnliche, gemeine Sprachgebrauch, Cic. u. Quint.: c. diuturna, Cic.: illa immanis ac barbara c. hominum immolandorum, Cic.: c. longa, Quint.: c. regia, Brauch (Verwaltung) unter den Königen, Eutr.: mea vitae perpetua c., Cic.: c. pessuma, Quint.: c. usitata, Gewohnheitsrecht, Quint.: c. vetus, Cic.: c. vulgaris, Cic. – abhorrere a consuetudine communis sensus (v. der herkömmlichen Denkweise), Cic.: adducere alqm od. se in eam consuetudinem, ut etc., jmd. od. sich so gewöhnen, daß usw., Nep. u. Caes. (vgl. ad quam nos consuetudinem a familiaribus nostris adducti, Cic.): sic alitur c. perditarum contionum, Cic.: hanc consuetudinem libenter ascivimus, Cic.: assimulare castrorum consuetudinem, Nep. – ab omnium Siculorum consuetudine discedere, Cic.: plerumque autem parentum praeceptis imbuti ad eorum consuetudinem moremque deducimur, Cic. – est consuetudo Siculorum ceterorumque Graecorum, ut etc., Cic.: doctorum est ista consuetudo eaque Graecorum, ut etc., Cic.: populi Romani hanc esse consuetudinem, ut etc., Caes.: est hoc Gallicae consuetudinis, ut etc., Caes.: non est meae consuetudinis rationem reddere, qua de causa etc., Cic.: non esse consuetudinem populi Romani accipere ab hoste armato condicionem, Caes.: quod antea in consuetudine fuerit bonorum, Cic.: ut est c., wie es Gebrauch (Rechtsgebrauch, Observanz) ist, Cic.: ut barbarorum fere consuetudo est, Hirt. b. G.: ut fert Gallica c., Caes.: maiore strepitu et tumultu, quam populi Romani fert c., castra moveri iubet, Caes. – sin consuetudinem meam, quam in re publica habui, tenuero, Cic. – haec consuetudo, quae increbruit, Cic.: alqm in suam rationem consuetudinemque inducere, Cic.: in adeundis periculis consuetudinem imitari medicorum, Cic.: consuetudinem aestimationis introducere, Cic.: hanc consuetudinem inveterascere nolle, Caes.: sensim hanc consuetudinem et disciplinam minuere (abnehmen lassen), post vero Sullae victoriam penitus amittere (gänzlich verloren gehen lassen od. aufgeben), Cic.: mutare consuetudinem dicendi, Cic.: eius rei nonnullam consuetudinem nancisci, Cic.: obdurescere alcis rei consuetudine, Cic.: recedere a consuetudine vulgari, ab usitata consuetudine, a iucundissima consuetudine, Quint. u. Cic.: longo intervallo veterem consuetudinem referre, Cic.: longo intervallo hanc consuetudinem maiorum repetere ac referre, Cic.: consuetudinem suam in civibus conservandis retinere, Lentul. in Cic. ep.: cenarum rectarum consuetudinem revocare, Suet.: senatum ad pristinam virtutem consuetudinemque revocare, Cic.: consuetudinem sequens, gewohnheitsmäßig, Gell.: si paulatim haec consuetudo serpere ac prodire coeperit, Cic.: suam consuetudinem in patrociniis tuendis servare, Vatin. in Cic. ep.: in iudicio non morem consuetudinemque servare, Cic.: tenere consuetudinem suam od. consuetudinem a Socrate traditam, Cic.: consuetudine eā inter se quam saepissime uti, Cic.: vetere in nova (fabula) uti consuetudine, Ter. – tenuit (erhält sich) consuetudo, ut etc., Quint. 2, 1, 1: vetus consuetudo tenuit, ut etc., Veget. mil. 2, 8, 8. – in consuetudinem venire, teils v. Dingen = zur Gew. werden, zB. quod iam in c. venit, Cic.: quod a nostris hominibus saepissime usurpatum iam in proverbii c. venit, Cic.; teils v. Pers. = die Gew. annehmen, zB. in c. Alexandrinae vitae licentiaeque v., Caes.: in eam iam benignitatis c. venisse, ut etc., Cic.: paulatim in c. eius regni occupandi venisse, Auct. b. Alex. – frequens et assidua nobis contentio iam prope in consuetudinem vertit, wurde uns zur G., Tac. dial.: in consuetudinem vertit (es wurde Gebrauch), ut consules suo quoque nomine quantum principi debeant profiteantur, Plin. pan. – m. Praepp. od. im bl. Abl. als Adverbial-Ausdr., ad consuetudinem Graecorum, nach der G. der Gr. (zB. disputare), Cic.: ad nostram consuetudinem, Nep.: ex consuetudine, Sall.: ex consuetudine sua, Caes.: u. bl. consuetudine, Cic.: consuetudine suā, Caes.: consuetudine populi Romani, Caes.: quādam barbarā consuetudine, Caes.: vetere ac iam pridem receptā populi Rom. consuetudine, Tac.: consuetudine peccandi liberā, Cic.: pro mea consuetudine, Cic.: praeter consuetudinem, Cic.: praeter consuetudinem ac morem maiorum, Suet.: extra consuetudinem, Caes.: contra consuetudinem, Hirt. b. G. u. Sen. (vgl. si quid contra morem consuetudinemque civilem fecerint, Cic.): supra consuetudinem, Cels.

    b) insbes.: α) die Gewöhnung = die (gewohnte) Lebensweise (vollst. c. vitae, victus u. dgl., s. oben no. a), imago consuetudinis atque vitae (öffentl. Wirksamkeit) Epaminondae, Nep.: deflectere a pristina consuetudine, Phaedr.: ad superiorem consuetudinem reverti, Cic.: longinquā malā consuetudine aegrum traducere in meliorem, Varr. LL.: neque vino neque consuetudine reliquā abstinere, Suet.: imitari Persarum consuetudinem, Nep. – β) die gewöhnliche Ausdrucksweise, der (herrschende) Sprachgebrauch (vollst. c. sermonis, loquendi, s. oben no. a), c. recta (Ggstz. c., quae depravata est), Varr. LL.: c. indocta, der Spr. ohne gelehrte Bildung, Cic.: c. saeculi, Sen.: consuetudinem vitiosam et corruptam purā et incorruptā consuetudine emendare, Cic.: consuetudinem imitari, Cic.: uti pravissimā consuetudinis regulā, Cic.: in consuetudinem nostram non caderet, würde mit unserem Spr. nicht übereinstimmen, Cic. – dah. meton., eine bestimmte Sprache, c. Latina, nostra, Col.: c. Graeca, Col. – γ) die gewöhnliche Annahme, omnia quae in consuetudine probantur, nach der gew. Annahme (im gewöhnlichen Leben) als ausgemacht gilt, Cic. Acad. 2, 75: ideo (aquilam) armigeram Iovis consuetudo iudicat, Plin. 10, 15.

    II) die Beigewöhnung an eine Person od. ein persönl. Verhältnis, der gesellige Umgang, der gesellige Verhältnis, die Geselligheit, a) übh. (vollst. c. victus; verb. consuetudo ac familiaritas, domesticus usus et c. u. dgl.), c. multa et iucunda, Cic.: c. iucundissima, Cic.: longinqua, Caes.: c. paucorum dierum, Cic.: c. superiorum annorum, Caes.: c. nutrimentorum (der ersten Jugendjahre), Suet.: c. legationis (des Legaten mit dem Feldherrn), Hirt. b. G.: mihi non ignota in consuetudine et familiaritate suavitas tua, Cic.: inductus consuetudine ac familiaritate, Cic. – dare se in consuetudinem sic prorsus, ut etc., Cic.: devincire alqm consuetudine suā sic, ut etc., Nep.: cum Metellis erat ei non modo hospitium, verum etiam domesticus usus et consuetudo, Cic.: Atticus noster maiorem mihi cum Cassinio consuetudinem fecit, Cic.: insinuare in consuetudinem alcis, Cic.: immergere se blanditiis et assentationibus penitus in consuetudinem alcis, Cic.: intermittere consuetudinem, Cic.: permanere in eadem amicitiae consuetudine, Cic.: revocare alqm in consuetudinem pristinam, Cic.: postea prorsus ab instituta nostra paucorum dierum consuetudine longe refugit, seitdem hat er den zwischen uns in den wenigen Tagen eingeleiteten Verkehr völlig abgebrochen, Cic.: ut eos consuetudine adhibitā (bei fortgesetztem Umgang) facile internosceremus, Cic. – im Plur., nostri amores mores consuetudines, Plaut.: amicitiae, consuetudines, vicinitates, clientelae, Cic.: consuetudines victus non possunt esse cum multis, Cic.: consuetudines, amicitias, res rationesque iungere cum alqo, Cic. – b) insbes., der zärtliche, vertraute Umgang der Eheleute, Octaviae consuetudinem cito aspernari, Suet. Ner. 35, 1: Agrippinae consuetudine teneri, sehr an der A. hängen, Suet. Tib. 7, 2. – u. das zärtliche Verhältnis der Liebenden, gew. im unedlen Sinne = das Liebesverhältnis, c. parva, Ter.: c. eius, Ter.: turpis dominae consuetudo cum servo, turpis domino cum ancilla, Quint.: huic (libertinae) consuetudo cum Aebutio fuit, Liv.: erat ei cum Fulvia stupri vetus consuetudo, Sall.: stupri consuetudinem facere cum alqo, Suet.: consuetudinem habere cum fratris uxore, Suet.

    lateinisch-deutsches > consuetudo

  • 5 clientela

    clĭentēla, ae, f. [st2]1 [-] condition de client, patronage. [st2]2 [-] les clients, la clientèle, les protégés, la suite (ordin. au plur.). [st2]3 [-] lien de protection (de peuple à peuple), alliance, coalition. [st2]4 [-] protection.    - esse in clientela alicujus, Cic. Amer. 93: être le client de qqn.    - Thaïs patri se commendavit in clientelam et fidem, Ter. Eun. 1039: Thaïs s'est recommandée à notre père pour être sa cliente et sa protégée.    - magna esse Pompei beneficia et magnas clientelas sciebat, Caes. BC. 2, 17: il savait que Pompée s'était fait, par ses bienfaits et ses grâces, de nombreux alliés.    - per nomen et clientelas inlustrior, Tac. An. 3, 55: très illustre par sa réputation et par ses clients.    - sub clientela Musarum, Suet.: sous la protection des Muses.
    * * *
    clĭentēla, ae, f. [st2]1 [-] condition de client, patronage. [st2]2 [-] les clients, la clientèle, les protégés, la suite (ordin. au plur.). [st2]3 [-] lien de protection (de peuple à peuple), alliance, coalition. [st2]4 [-] protection.    - esse in clientela alicujus, Cic. Amer. 93: être le client de qqn.    - Thaïs patri se commendavit in clientelam et fidem, Ter. Eun. 1039: Thaïs s'est recommandée à notre père pour être sa cliente et sa protégée.    - magna esse Pompei beneficia et magnas clientelas sciebat, Caes. BC. 2, 17: il savait que Pompée s'était fait, par ses bienfaits et ses grâces, de nombreux alliés.    - per nomen et clientelas inlustrior, Tac. An. 3, 55: très illustre par sa réputation et par ses clients.    - sub clientela Musarum, Suet.: sous la protection des Muses.
    * * *
        Clientela, huius clientelae, pen. prod. Cic. Multitude de cliens.
    \
        Esse in fide et clientela alicuius. Cic. Estre en la sauvegarde de quelcun.
    \
        Clientela, Sauvegarde. Cic.

    Dictionarium latinogallicum > clientela

  • 6 consuetudo

    cōnsuētūdo, inis, f. (consuesco), die Beigewöhnung, I) an eine Sache, die Gewöhnung, angenommene Gewohnheit, das gewohnte, herkömmliche Verfahren, das Herkommen, der Brauch (Gebrauch), die Observanz, sowohl im Privatleben als im öffentlichen Leben (vgl. mos), a) übh. (oft verb. c. et exercitatio od. exercitatioque u. c. ac mos, mos consuetudoque, c. institutumque, c. et disciplina), absol., od. m. Ang. dessen, der die Gewohnheit hat, im Genet. od. durch Adi., od. m. Ang. der Sache, bei der die G. herrscht, im Genet. subst. od. Gerundii, consuetudo exercitatioque facilitatem maxime parit, Quint.: haec consuetudo iam naturae vim obtinet propter vetustatem, Cic.: mihi bene facere iam ex consuetudine in naturam vertit, Sall.: depravatio consuetudinis, Sall.: ius consuetudinis, das Recht der Observanz, das Gewohnheitsrecht, Cic. – m. Genet., c. populi Romani, Caes.: c. Graecorum, Cic.: c. maiorum, Cic.: c. medicorum, Cic.: c. vitae, teils = Herkommen des L. übh., teils = Lebensweise, Cic. (vgl. cotidianae vitae c., Ter., u. unten no. b, α): c. victus, Lebensweise, Cic. (vgl. no. II, a): c. sermonis nostri, unser Sprachgebrauch, Cic. (vgl. unten no. b, β): c. fori et pristinus mos iudiciorum, Cic. – c. oculorum, gewohnter, wiederholter Anblick, Cic. – una pars et c. earum epistularum, quibus secundis rebus uti solebamus, die eine
    ————
    gewohnte (scherzh.) Art, Cic. – c. incommodorum, G. an usw., Cic. – c. vivendi, Lebensweise, Quint.: male vivendi, Lact.: peccandi, Cic.: dicendi, scribendi, loquendi, Cic. u. Quint. – c. antiqua, Suet.: assidua, Quint.: quaedam barbara c., Caes.: c. bona (Ggstz. c. mala), Cic. u. (Ggstz. melior) Varr. LL. – mos consuetudoque civilis, die Sitte u. die herkömmlichen bürgerlichen Formen, Cic. – vita hominum consuetudoque communis, allgemeine Observanz, Cic.: communis vitae c., das gewöhnliche, gemeine Leben (vgl. communis vita et vulgaris hominum c.), Cic.: communis c. sermonis od. loquendi, der gewöhnliche, gemeine Sprachgebrauch, Cic. u. Quint.: c. diuturna, Cic.: illa immanis ac barbara c. hominum immolandorum, Cic.: c. longa, Quint.: c. regia, Brauch (Verwaltung) unter den Königen, Eutr.: mea vitae perpetua c., Cic.: c. pessuma, Quint.: c. usitata, Gewohnheitsrecht, Quint.: c. vetus, Cic.: c. vulgaris, Cic. – abhorrere a consuetudine communis sensus (v. der herkömmlichen Denkweise), Cic.: adducere alqm od. se in eam consuetudinem, ut etc., jmd. od. sich so gewöhnen, daß usw., Nep. u. Caes. (vgl. ad quam nos consuetudinem a familiaribus nostris adducti, Cic.): sic alitur c. perditarum contionum, Cic.: hanc consuetudinem libenter ascivimus, Cic.: assimulare castrorum consuetudinem, Nep. – ab omnium Siculorum consuetudine discedere, Cic.: plerumque autem
    ————
    parentum praeceptis imbuti ad eorum consuetudinem moremque deducimur, Cic. – est consuetudo Siculorum ceterorumque Graecorum, ut etc., Cic.: doctorum est ista consuetudo eaque Graecorum, ut etc., Cic.: populi Romani hanc esse consuetudinem, ut etc., Caes.: est hoc Gallicae consuetudinis, ut etc., Caes.: non est meae consuetudinis rationem reddere, qua de causa etc., Cic.: non esse consuetudinem populi Romani accipere ab hoste armato condicionem, Caes.: quod antea in consuetudine fuerit bonorum, Cic.: ut est c., wie es Gebrauch (Rechtsgebrauch, Observanz) ist, Cic.: ut barbarorum fere consuetudo est, Hirt. b. G.: ut fert Gallica c., Caes.: maiore strepitu et tumultu, quam populi Romani fert c., castra moveri iubet, Caes. – sin consuetudinem meam, quam in re publica habui, tenuero, Cic. – haec consuetudo, quae increbruit, Cic.: alqm in suam rationem consuetudinemque inducere, Cic.: in adeundis periculis consuetudinem imitari medicorum, Cic.: consuetudinem aestimationis introducere, Cic.: hanc consuetudinem inveterascere nolle, Caes.: sensim hanc consuetudinem et disciplinam minuere (abnehmen lassen), post vero Sullae victoriam penitus amittere (gänzlich verloren gehen lassen od. aufgeben), Cic.: mutare consuetudinem dicendi, Cic.: eius rei nonnullam consuetudinem nancisci, Cic.: obdurescere alcis rei consuetudine, Cic.: recedere a consuetudine vulgari, ab usitata con-
    ————
    suetudine, a iucundissima consuetudine, Quint. u. Cic.: longo intervallo veterem consuetudinem referre, Cic.: longo intervallo hanc consuetudinem maiorum repetere ac referre, Cic.: consuetudinem suam in civibus conservandis retinere, Lentul. in Cic. ep.: cenarum rectarum consuetudinem revocare, Suet.: senatum ad pristinam virtutem consuetudinemque revocare, Cic.: consuetudinem sequens, gewohnheitsmäßig, Gell.: si paulatim haec consuetudo serpere ac prodire coeperit, Cic.: suam consuetudinem in patrociniis tuendis servare, Vatin. in Cic. ep.: in iudicio non morem consuetudinemque servare, Cic.: tenere consuetudinem suam od. consuetudinem a Socrate traditam, Cic.: consuetudine eā inter se quam saepissime uti, Cic.: vetere in nova (fabula) uti consuetudine, Ter. – tenuit (erhält sich) consuetudo, ut etc., Quint. 2, 1, 1: vetus consuetudo tenuit, ut etc., Veget. mil. 2, 8, 8. – in consuetudinem venire, teils v. Dingen = zur Gew. werden, zB. quod iam in c. venit, Cic.: quod a nostris hominibus saepissime usurpatum iam in proverbii c. venit, Cic.; teils v. Pers. = die Gew. annehmen, zB. in c. Alexandrinae vitae licentiaeque v., Caes.: in eam iam benignitatis c. venisse, ut etc., Cic.: paulatim in c. eius regni occupandi venisse, Auct. b. Alex. – frequens et assidua nobis contentio iam prope in consuetudinem vertit, wurde uns zur G., Tac. dial.: in consuetudinem vertit (es wurde Gebrauch), ut con-
    ————
    sules suo quoque nomine quantum principi debeant profiteantur, Plin. pan. – m. Praepp. od. im bl. Abl. als Adverbial-Ausdr., ad consuetudinem Graecorum, nach der G. der Gr. (zB. disputare), Cic.: ad nostram consuetudinem, Nep.: ex consuetudine, Sall.: ex consuetudine sua, Caes.: u. bl. consuetudine, Cic.: consuetudine suā, Caes.: consuetudine populi Romani, Caes.: quādam barbarā consuetudine, Caes.: vetere ac iam pridem receptā populi Rom. consuetudine, Tac.: consuetudine peccandi liberā, Cic.: pro mea consuetudine, Cic.: praeter consuetudinem, Cic.: praeter consuetudinem ac morem maiorum, Suet.: extra consuetudinem, Caes.: contra consuetudinem, Hirt. b. G. u. Sen. (vgl. si quid contra morem consuetudinemque civilem fecerint, Cic.): supra consuetudinem, Cels.
    b) insbes.: α) die Gewöhnung = die (gewohnte) Lebensweise (vollst. c. vitae, victus u. dgl., s. oben no. a), imago consuetudinis atque vitae (öffentl. Wirksamkeit) Epaminondae, Nep.: deflectere a pristina consuetudine, Phaedr.: ad superiorem consuetudinem reverti, Cic.: longinquā malā consuetudine aegrum traducere in meliorem, Varr. LL.: neque vino neque consuetudine reliquā abstinere, Suet.: imitari Persarum consuetudinem, Nep. – β) die gewöhnliche Ausdrucksweise, der (herrschende) Sprachgebrauch (vollst. c. sermonis, loquendi, s. oben no. a), c. recta (Ggstz. c., quae depravata est), Varr. LL.: c. indocta,
    ————
    der Spr. ohne gelehrte Bildung, Cic.: c. saeculi, Sen.: consuetudinem vitiosam et corruptam purā et incorruptā consuetudine emendare, Cic.: consuetudinem imitari, Cic.: uti pravissimā consuetudinis regulā, Cic.: in consuetudinem nostram non caderet, würde mit unserem Spr. nicht übereinstimmen, Cic. – dah. meton., eine bestimmte Sprache, c. Latina, nostra, Col.: c. Graeca, Col. – γ) die gewöhnliche Annahme, omnia quae in consuetudine probantur, nach der gew. Annahme (im gewöhnlichen Leben) als ausgemacht gilt, Cic. Acad. 2, 75: ideo (aquilam) armigeram Iovis consuetudo iudicat, Plin. 10, 15.
    II) die Beigewöhnung an eine Person od. ein persönl. Verhältnis, der gesellige Umgang, der gesellige Verhältnis, die Geselligheit, a) übh. (vollst. c. victus; verb. consuetudo ac familiaritas, domesticus usus et c. u. dgl.), c. multa et iucunda, Cic.: c. iucundissima, Cic.: longinqua, Caes.: c. paucorum dierum, Cic.: c. superiorum annorum, Caes.: c. nutrimentorum (der ersten Jugendjahre), Suet.: c. legationis (des Legaten mit dem Feldherrn), Hirt. b. G.: mihi non ignota in consuetudine et familiaritate suavitas tua, Cic.: inductus consuetudine ac familiaritate, Cic. – dare se in consuetudinem sic prorsus, ut etc., Cic.: devincire alqm consuetudine suā sic, ut etc., Nep.: cum Metellis erat ei non modo hospitium, verum etiam domesticus usus et consuetudo, Cic.: Atticus noster maiorem mihi
    ————
    cum Cassinio consuetudinem fecit, Cic.: insinuare in consuetudinem alcis, Cic.: immergere se blanditiis et assentationibus penitus in consuetudinem alcis, Cic.: intermittere consuetudinem, Cic.: permanere in eadem amicitiae consuetudine, Cic.: revocare alqm in consuetudinem pristinam, Cic.: postea prorsus ab instituta nostra paucorum dierum consuetudine longe refugit, seitdem hat er den zwischen uns in den wenigen Tagen eingeleiteten Verkehr völlig abgebrochen, Cic.: ut eos consuetudine adhibitā (bei fortgesetztem Umgang) facile internosceremus, Cic. – im Plur., nostri amores mores consuetudines, Plaut.: amicitiae, consuetudines, vicinitates, clientelae, Cic.: consuetudines victus non possunt esse cum multis, Cic.: consuetudines, amicitias, res rationesque iungere cum alqo, Cic. – b) insbes., der zärtliche, vertraute Umgang der Eheleute, Octaviae consuetudinem cito aspernari, Suet. Ner. 35, 1: Agrippinae consuetudine teneri, sehr an der A. hängen, Suet. Tib. 7, 2. – u. das zärtliche Verhältnis der Liebenden, gew. im unedlen Sinne = das Liebesverhältnis, c. parva, Ter.: c. eius, Ter.: turpis dominae consuetudo cum servo, turpis domino cum ancilla, Quint.: huic (libertinae) consuetudo cum Aebutio fuit, Liv.: erat ei cum Fulvia stupri vetus consuetudo, Sall.: stupri consuetudinem facere cum alqo, Suet.: consuetudinem habere cum fratris uxore, Suet.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > consuetudo

  • 7 hospitium

    hospĭtĭum, ĭi, n. [hospes].
    I.
    Hospitality (class.):

    quos ego universos adhiberi liberaliter, optimum quemque hospitio amicitiaque conjungi dico oportere,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 5, § 16; cf.:

    quocum mihi amicitiam res publica conciliavit, hospitium voluntas utriusque conjunxit, etc.,

    id. Deiot. 14, 39:

    gratia atque hospitiis florens hominum nobilissimorum... cum Metellis, erat ei hospitium,

    id. Rosc. Am. 6, 15:

    pro hospitio quod sibi cum eo esset,

    id. Verr. 2, 2, 8, § 23:

    vetus hospitium renovare,

    id. Deiot. 3, 8:

    ego hic hospitium habeo,

    Plaut. Poen. 5, 2, 82:

    qui hospitio Ariovisti usus erat,

    Caes. B. G. 1, 47, 4:

    jungimus hospitio dextras,

    Verg. A. 3, 83:

    indulge hospitio,

    id. ib. 4, 51:

    ut artum solveret hospitiis animum,

    Hor. S. 2, 6, 83:

    renuntiare,

    Liv. 25, 18, 9:

    huic paternum hospitium cum Pompeio intercedebat,

    Caes. B. C. 2, 25, 4:

    decernunt, ut cum L. fratre hospitium publice fieret,

    Cic. Verr. 2, 4, 65, § 145; cf.:

    Gaditani hospitium cum L. Cornelio publice fecerunt,

    id. Balb. 18, 41; Liv. 37, 54, 5:

    publice privatimque hospitia jungere,

    id. 1, 45, 2:

    clientelae hospitiaque provincialia,

    Cic. Cat. 4, 11, 23; cf. Auct. Her. 1, 5, 8.—
    II.
    A hospitable reception, entertainment:

    te in Arpinati videbimus et hospitio agresti accipiemus,

    Cic. Att. 2, 16, 4:

    cum ab eo magnificentissimo hospitio acceptus esset,

    id. Div. 2, 37, 79:

    hospitio invitabit,

    id. Phil. 12, 9, 23:

    hic apud me hospitium tibi praebebitur,

    Plaut. Poen. 5, 2, 93:

    alibi te meliust quaerere hospitium,

    id. Curc. 3, 47:

    me excepit Aricia hospitio modico,

    Hor. S. 1, 5, 2:

    gens hospitio deorum inmortalium sancta,

    Liv. 9, 34, 19; 29, 11, 6.—
    B.
    Concr., a place of entertainment for strangers, a lodging, inn, guest-chamber (cf. diversorium):

    ex vita ita discedo tamquam ex hospitio, non tamquam ex domo,

    Cic. de Sen. 23, 84; cf. id. de Or. 2, 58, 234:

    Piliae paratum est hospitium,

    id. Att. 14, 2, 3:

    deductus a magistratibus in nemorosum hospitium,

    Plin. 35, 11, 38, § 121:

    publicum,

    Liv. 5, 28, 4:

    ibi (milites) benigne excepti divisique in hospitia,

    id. 2, 14, 8:

    ad hospitium imperatoris venire,

    id. 33, 1, 6:

    hospitia singulorum adire,

    Suet. Ner. 47:

    praetorianae cohortes per hospitia dispersae,

    the townquarters, id. Tib. 37:

    Romae... magno hospitium miserabile,

    Juv. 3, 166:

    tolerabile,

    id. 7, 69:

    hospitio aliquem juvare,

    id. 3, 211: hospitio prohibemur harenae, of the shore (i. e. from landing), Verg. A. 1, 540.— Transf., of animals:

    itque pecus longa in deserta sine ullis Hospitiis,

    Verg. G. 3, 343; 4, 24; Plin. 10, 23, 33, § 66.—Comically:

    quid faciam nunc, si tresviri me in carcerem compegerint?... ita Peregre adveniens hospitio publicitus accipiar,

    Plaut. Am. 1, 1, 8:

    certe advenientem hic me hospitio pugneo accepturus est,

    id. ib. 1, 1, 140: nec confidentiae usquam hospitium est, nec de verticulum dolis, id. Capt. 3, 3, 8.— Trop.: ut universi intellegant, sacrosanctum cunctis esse debere hospitium virilis animae, i. e. virile corpus, Mos. et Rom. Leg. Coll. 5, 3, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > hospitium

  • 8 vicinitas

    vīcīnĭtas, ātis, f. [id.], neighborhood, nearness, proximity, vicinity (class.).
    I.
    Lit.:

    vel virtus tua me vel vicinitas Facit, ut te audacter moneam, etc.,

    Ter. Heaut. 1, 1, 4:

    propter vicinitatem totos dies simul eramus,

    Cic. Att. 5, 10, 5:

    scire hoc propter vicinitatem facile possum,

    id. Planc. 8, 19; cf.:

    quorum et vicinitas propinqua et multitudo esset infinita,

    Hirt. B. G. 8, 7.— Plur.:

    amicitiae, consuetudines, vicinitates, clientelae, ludi denique... quid haberent voluptatis, etc.,

    Cic. Red. Quir. 1, 3; cf. B. 2. infra.—
    B.
    Transf., concr.
    1.
    The neighborhood, vicinity, region:

    in Umbriā atque in eā vicinitate,

    Cic. Rosc. Am. 16, 48.—
    2.
    Neighborhood, i. q. neighbors (class.):

    si te libenter vicinitas videbit,

    Cato, R. R. 4:

    signum, quod erat notum vicinitati,

    Cic. Verr. 2, 4, 44, § 96; id. Rab. Perd. 3, 8:

    caritas serpit foras cognationibus primum, tum affinitatibus, deinde amicitiis, post vicinitatibus,

    id. Fin. 5, 23, 65; id. Planc. 9, 22; id. Rab. Perd. 3, 8; id. Rosc. Am. 6, 15; Caes. B. G. 6, 34; Nep. Alcib. 10, 3; Sall. C. 36, 1; Suet. Aug. 6; Plin. 18, 6, 8, § 41.— Cf. plur.:

    conveniet autem cum in dando munificum esse, tum in exigendo non acerbum, in omnique re contrahendā... vicinitatibus et confiniis aequum,

    Cic. Off. 2, 18, 64.—
    II.
    Trop., near likeness, resemblance, similarity, congeniality, affinity:

    est quaedam inter epichirema et syllogismum vicinitas,

    Quint. 5, 10, 6:

    virtutibus ac vitiis,

    id. 3, 7, 25:

    excusantur vitia vicinitate vitiorum,

    id. 1, 5, 5:

    nominis (cyperi et cypiri),

    Plin. 21, 18, 69, § 115.

    Lewis & Short latin dictionary > vicinitas

См. также в других словарях:

  • Гней Помпей Великий — Запрос «Гней Помпей» перенаправляется сюда; см. также другие значения. У этого термина существуют и другие значения, см. Помпей. Гней Помпей Магн GNAEVS POMPEIVS MAGNVS …   Википедия

  • fief — Fief, ou chose tenuë noblement. Praedium beneficiarium, Clientelaris res, Fundus clientelaris, Praedium clientelare. Bud. Il vient de ce mot Feld, Allemant, qui signifie champ, et non pas de cestuy Latin, Fides, ou Fidelitas, voyez Ban. Fief de… …   Thresor de la langue françoyse

  • Patronus — For the fictional charm which is mentioned in the Harry Potter series of novels, see Patronus Charm Latin translation: the protector . In archaic Latin: the father (pater).Patronus (plural patroni ) was part of the social customs of Ancient Rome …   Wikipedia

  • Ancient Rome — For the modern day city, see Rome. For Other uses, see Ancient Rome (disambiguation). The Roman Forum, the political, economic, cultural, and religious center of the city during the Republic and later Empire, now lies in ruins in modern day Rome …   Wikipedia

  • Ernst Badian — (born August 8 1925) is an Austrian born classical scholar who served as a professor at Harvard University from 1971 to 1998.He attended Canterbury University College, New Zealand, receiving a B.A. in 1945 and an M.A. the following year. He then… …   Wikipedia

  • Lily Ross Taylor — (Born in Alabama, 1886 November 18, 1969) developed an interest in Roman studies at the University of Wisconsin Madison, earning an A.B. in 1906. She then went to Bryn Mawr College as a graduate student in 1906, receiving her Ph.D. in Latin in… …   Wikipedia

  • Cliens — In Rome, cliens (plural clientes ) referred to the lesser partner in the Ancient Roman social institution of clientela, obligated through a debt of loyalty to repay received favors that he had received from his patronus. The term cliens may be… …   Wikipedia

  • Military history of Italy — The military history of Italy chronicles a vast time period, lasting from the overthrow of Tarquinius Superbus in 509 BC, through the Roman Empire, Italian unification, and into the modern day. The Italian peninsula has been a centre of military… …   Wikipedia

  • Ernst Badian — (* 8. August 1925 in Wien; † 1. Februar 2011[1]) war ein Althistoriker österreichischer Herkunft. Ernst Badians Familie emigrierte 1938 von Österreich nach Neuseeland. Er studierte dort in Christchurch und in Oxford, England bei Ronald Syme. Von… …   Deutsch Wikipedia

  • РИМ — 1. (Roma) столица Италии, политич., финанс. и культурный центр, крупнейший в Италии транспортный узел, центр междунар. туризма. В пределах города находится гос во Ватикан. 2514,2 т. ж. (1965). 1/3 нас. Р. рабочие и ремесленники, много чиновников… …   Советская историческая энциклопедия

  • Marius, Gaius — born с 157, Cereatae, near Arpinum, Latium died Jan. 13, 86 BC, Rome General and consul who redesigned the Roman army. He secured command of the army in Africa (107) and solved the chronic manpower shortage by enlisting landless citizens for the… …   Universalium

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»